Naukowe podstawy
Badania naukowe coraz częściej potwierdzają, że aktywność umysłowa jest kluczowym elementem w zachowaniu sprawności poznawczej, szczególnie w starszym wieku. Gry planszowe stanowią doskonałe narzędzie do stymulacji różnych obszarów mózgu odpowiedzialnych za pamięć, logiczne myślenie i podejmowanie decyzji.
Według badań opublikowanych w Journal of Neuroscience, regularna aktywność umysłowa, taka jak granie w gry planszowe, może spowolnić procesy starzenia się mózgu i zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji. Dzieje się tak, ponieważ takie aktywności stymulują powstawanie nowych połączeń neuronalnych, co naukowcy nazywają "neuroplastycznością".
Jakie procesy poznawcze są stymulowane podczas gry?
Podczas rozgrywki w grę planszową aktywowane są różne procesy poznawcze:
- Pamięć robocza - przechowywanie i przetwarzanie informacji w krótkim czasie, np. zapamiętywanie ruchów przeciwników
- Pamięć długotrwała - przechowywanie zasad gry i strategii
- Uwaga i koncentracja - śledzenie rozgrywki i planowanie własnych ruchów
- Funkcje wykonawcze - planowanie, podejmowanie decyzji, elastyczność poznawcza
- Percepcja wzrokowo-przestrzenna - ocena odległości, rozpoznawanie wzorów i układów elementów na planszy
"Nasz mózg jest jak mięsień - potrzebuje regularnych ćwiczeń, aby pozostać w dobrej formie. Gry planszowe dostarczają idealnego treningu umysłowego, który jest jednocześnie przyjemny i społeczny."Dr Maria Kowalska, neuropsycholog
Które gry są najlepsze dla treningu pamięci?
Nie wszystkie gry planszowe stymulują te same obszary mózgu. Oto kilka przykładów gier, które szczególnie dobrze wpływają na różne rodzaje pamięci:
1. Rummikub
Ta gra liczbowa wymaga od graczy śledzenia wielu kombinacji liczb jednocześnie. Świetnie ćwiczy pamięć roboczą i zdolności arytmetyczne. Dodatkowo prosta mechanika sprawia, że jest dostępna dla osób w każdym wieku.
2. Scrabble
Klasyczna gra słowna nie tylko poszerza słownictwo, ale również trenuje pamięć semantyczną (związaną ze znaczeniem słów) oraz zdolność szybkiego przypominania sobie informacji z pamięci długotrwałej.
3. Szachy i warcaby
Te strategiczne gry wymagają planowania wielu ruchów do przodu i zapamiętywania możliwych strategii przeciwnika. Doskonale ćwiczą pamięć proceduralną i funkcje wykonawcze mózgu.
4. Dixit
Ta gra oparta na skojarzeniach i wyobraźni stymuluje kreatywne myślenie i pamięć epizodyczną (związaną z osobistymi doświadczeniami).
Praktyczne korzyści w codziennym życiu
Umiejętności ćwiczone podczas grania w gry planszowe przekładają się na codzienne funkcjonowanie:
- Łatwiejsze zapamiętywanie list zakupów czy terminów wizyt
- Sprawniejsze wykonywanie codziennych zadań wymagających planowania
- Lepsza koncentracja podczas czytania książek czy oglądania filmów
- Szybsze przypominanie sobie nazw, twarzy czy miejsc
- Większa łatwość w uczeniu się nowych umiejętności
Społeczny wymiar grania
Warto podkreślić, że gry planszowe to nie tylko trening dla mózgu, ale również okazja do interakcji społecznych. Badania pokazują, że regularne kontakty społeczne również mają pozytywny wpływ na funkcje poznawcze i ogólne samopoczucie.
Spotkania przy grach planszowych łączą w sobie więc dwa ważne elementy profilaktyki zdrowia psychicznego: stymulację poznawczą i interakcje społeczne.
Jak zacząć?
Jeśli chcesz wykorzystać gry planszowe jako sposób na poprawę pamięci, oto kilka wskazówek:
- Zacznij od prostszych gier, które są łatwe do nauczenia
- Stopniowo zwiększaj poziom trudności
- Wprowadzaj różnorodne typy gier, aby stymulować różne obszary mózgu
- Graj regularnie - najlepiej 2-3 razy w tygodniu
- Zaproś do gry przyjaciół lub rodzinę, aby połączyć trening umysłowy z przyjemnością spędzania czasu razem
W GryDlaSeniorów regularnie organizujemy spotkania, podczas których możesz wypróbować różne gry pod okiem doświadczonych prowadzących. Zapraszamy do kontaktu i dołączenia do naszej społeczności miłośników gier planszowych!